Küresel ısınma ve iklim değişikliği etkisiyle sıcaklık değerleri mevsim normallerinin çok üzerine çıkıyor. Aşırı sıcak havalar, sadece konforu değil sağlığı da ciddi şekilde tehdit ediyor. Peki, sıcak çarpmasından korunmak ve vücudu dengede tutmak için hangi önlemler alınmalı?
Yaz aylarında yükselen sıcaklıklar, özellikle yaşlılar, çocuklar, kronik hastalığı olanlar ve açık alanda çalışan bireyler için ciddi riskler oluşturabilir. Aşırı sıcak hava dalgaları, kalp krizi, sıcak çarpması, sıvı kaybı ve hatta ölümle sonuçlanabilecek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ancak alınacak bazı basit ama etkili önlemlerle bu riskler en aza indirilebilir.
Türkiye genelinde her yıl sıcaklık rekorları kırılırken, Sağlık Bakanlığı ve meteoroloji uzmanları vatandaşlara sık sık uyarılarda bulunuyor. İşte aşırı sıcak havalarda alınması gereken temel önlemler:
1. Günün En Sıcak Saatlerinde Dışarı Çıkmaktan Kaçının
Güneşin dik açıyla geldiği 11.00 – 16.00 saatleri arasında mümkünse dışarı çıkmamak gerekir. Bu saatlerde dış ortam sıcaklığı vücudun normal ısı dengesini bozabilir. Özellikle yaşlılar, kalp ve tansiyon hastaları bu kurala titizlikle uymalıdır.
Eğer dışarı çıkmak zorundaysanız gölgeli alanları tercih edin ve mümkün olduğunca kısa sürede kapalı, serin ortama dönün.
2. Bol Su Tüketin, Sıvı Kaybını Önleyin
Yüksek sıcaklıklar vücuttan ter yoluyla yoğun sıvı kaybına neden olur. Bu da dehidrasyon (susuz kalma) riskini artırır. Günde en az 2.5 – 3 litre su tüketmek, vücut sıcaklığını dengede tutmak açısından büyük önem taşır.
Ayrıca meyve suları, ayran ve şekersiz limonata gibi sıvı içeren sağlıklı içecekler de sıvı ihtiyacını karşılamaya yardımcı olabilir. Kafeinli ve gazlı içeceklerden ise uzak durulmalı, çünkü bu tür içecekler vücudu daha fazla susuz bırakabilir.
3. Giyim Tercihleriniz Hafif ve Açık Renkli Olsun
Koyu renkli ve kalın kumaşlar güneş ışığını daha fazla emer ve vücut ısısını artırır. Bu nedenle:
- Açık renkli, bol ve pamuklu kıyafetler tercih edin.
- Geniş kenarlı şapkalar, güneş gözlükleri ve UV filtreli güneş kremleri kullanın.
- Cildin doğrudan güneşle temasını azaltacak uzun kollu ama ince giysiler koruyucu etki yaratır.
4. Serin Ortamları Tercih Edin
Mümkün olduğunca klima, vantilatör ya da doğal hava akışı olan serin ortamlarda zaman geçirin. Günde birkaç saat bile olsa serin bir ortamda bulunmak, vücudun ısı dengesini korumasına yardımcı olur.
Evde klima yoksa, perde veya panjur yardımıyla doğrudan güneş ışığının içeri girmesi engellenmeli. Geceleri camları açarak hava sirkülasyonu sağlamak da evin iç ısısını düşürür.
5. Hafif ve Dengeli Beslenin
Ağır, yağlı ve sıcak yiyecekler sindirim sistemini zorlayarak vücut ısısını artırabilir. Bu nedenle:
- Salatalar, yoğurt, sebze yemekleri, meyve gibi hafif yiyecekler tercih edilmeli.
- Öğünler küçük porsiyonlara bölünerek gün içinde yayılmalı.
- Aşırı şekerli veya işlenmiş gıdalardan uzak durulmalı.
6. Egzersizi Sıcak Saatlere Bırakmayın
Spor yaparken vücut ısısı zaten yükselir. Bir de dış ortamın sıcaklığı eklendiğinde, bu durum tehlikeli seviyelere çıkabilir. Bu nedenle:
- Egzersiz için sabah erken saatler veya akşam serinliği tercih edilmelidir.
- Kapalı alanlarda spor yapılıyorsa iyi havalandırılmış ortamlarda egzersiz yapılmalıdır.
- Egzersiz öncesi, sırası ve sonrasında mutlaka su içilmelidir.
7. Bebekler ve Yaşlılar İçin Ekstra Önlemler Alın
Yaşlı bireyler ve bebekler, vücut ısılarını ayarlamada zorlandıkları için sıcaklardan daha fazla etkilenir. Bu nedenle:
- Bol sıvı almaları sağlanmalı,
- Serin ortamlarda dinlenmeleri teşvik edilmeli,
- Giysileri sık sık değiştirilerek kuru ve hafif kalmaları sağlanmalıdır.
Bebek arabalarının ve araçların içinde kısa süreli bile olsa bırakılmaları hayati risk taşır.
8. Araçta Sıcak Hava Riski
Park hâlindeki araçlarda sıcaklık dakikalar içinde 50-60 dereceyi geçebilir. Bu nedenle;
- Çocuklar, evcil hayvanlar kesinlikle araçta yalnız bırakılmamalıdır.
- Araca biner binmez klimayı çalıştırmadan önce camlar açılarak sıcak havanın çıkması sağlanmalıdır.
Sıcak havaların etkilerini hafife almak, sağlık açısından ciddi sorunlara yol açabilir. Günlük alışkanlıkları sıcaklara uygun şekilde düzenlemek ve basit önlemleri hayata geçirmek, hem konforlu hem de sağlıklı bir yaz dönemi geçirilmesini sağlar. Özellikle risk grubundaki bireyler için toplumsal farkındalık ve yardımlaşma da büyük önem taşır. Bu yazıda belirtilen önlemleri hayatınıza adapte ederek sıcaklarla mücadelede güçlü bir adım atabilirsiniz.
ChatGPT’ye sor
