Psikoloji ve çocuk gelişimi uzmanları, ebeveynlerin giderek artan dijital ekran kullanımının, çocuklarda duygusal kopukluk ve depresyon riskini artırabileceği uyarısında bulunuyor. Özellikle akıllı telefon bağımlılığı, çocuğun psikolojik gelişimini ciddi şekilde etkileyebiliyor.
Ekrana Değil, Yüze Bakın: Dijital Dalgınlık Tehlike Yaratıyor
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, anne ve babaların akıllı telefon veya tablet kullanımı sırasında çocuklarına yeterince duygusal ilgi göstermemelerinin, çocuklarda depresyon ve özgüven sorunlarını tetikleyebileceğini ortaya koyuyor.
Bu duruma literatürde “technoference” (teknoloji kaynaklı ebeveyn müdahalesi) adı veriliyor.
Yani, ebeveynin teknolojik cihazla ilgilenmesi nedeniyle çocuğun duygusal ihtiyaçlarının göz ardı edilmesi.
Uzman Görüşü: Duygusal İhmal Geri Dönülmez İzler Bırakabilir
Çocuk ve ergen psikiyatristleri, özellikle 0-6 yaş arası çocukların anne-baba etkileşimine duyarlılığının çok yüksek olduğunu vurguluyor.
Bu dönemde göz teması, ses tonu, mimikler ve fiziksel temas yoluyla kurulan bağ, çocuğun:
- Duygusal güven
- Benlik algısı
- Sosyal beceri gelişimi
gibi alanlarını doğrudan etkiliyor.
Ancak ekran karşısında dalgın ya da ilgisiz kalan bir ebeveyn, çocuğun kendini değersiz ve yalnız hissetmesine neden olabiliyor. Bu durum, ilerleyen yaşlarda depresyon eğilimini artırabiliyor.
Araştırmalar Ne Diyor? Rakamlar Dikkat Çekici
ABD’de yapılan bir çalışmada, günde 3 saatten fazla ekran başında vakit geçiren ebeveynlerin çocuklarında:
- Depresif semptomlarda %30 artış
- Uyku bozukluğu görülme oranında %25 yükselme
- Sosyal kaygı düzeyinde %18 fark
tespit edildi.
Benzer şekilde Avrupa’da yürütülen uzun dönemli araştırmalar da ebeveyn ekran alışkanlığı ile çocuk davranış problemleri arasında güçlü bir korelasyon olduğunu ortaya koyuyor.
Sadece Süre Değil, Niyet de Önemli
Ekran başında geçirilen sürenin yanı sıra ebeveynin dikkati ve niyeti de büyük önem taşıyor.
Yani telefonla sadece iş e-postalarına bakmak ya da sosyal medyada gezinmek değil, çocuğa olan ilgiyi bölmek davranışsal etki yaratıyor.
Bazı çocuklar, ebeveynlerinin ilgisini çekebilmek için:
- Yaramazlık yapma
- Ağlama krizleri
- Sessiz kalıp içine kapanma
gibi tepkiler geliştirebiliyor.
Sağlıklı İlişki İçin Basit Adımlar
Uzmanlar, bu durumun önüne geçebilmek adına ailelere şu önerilerde bulunuyor:
- Ekransız zamanlar belirleyin (yemek, uyku öncesi, oyun saatleri)
- Çocuğunuzla göz teması kurarak konuşun
- Her gün en az 30 dakika telefonu bir kenara bırakıp birlikte etkinlik yapın
- Çocuğun yanında ekran başında geçirilen zamanı farkında olarak sınırlandırın
Bu küçük değişiklikler, çocuğun duygusal gelişimi ve ebeveynle güvenli bağ kurabilmesi açısından büyük katkı sağlar.
Dijital Yorgunluk Sadece Yetişkinleri Değil, Çocukları da Etkiliyor
Ebeveynlerin gün boyunca yoğun iş temposu ve ekranla teması, çocuklara da istemeden yansıyor.
Ebeveyn tükenmişliği yaşayan bireylerde çocuğun ihtiyaçlarını fark etmek ve empati kurmak zorlaşabiliyor.
Bu nedenle öncelikle ebeveynlerin dijital denge kurması, çocuğun sağlıklı bir psikolojik iklimde büyümesi için kritik önem taşıyor.
İstersen, çocuklarda duygusal bağ eksikliğinin belirtileri veya dijital detoks planlarıyla ilgili içerikler de hazırlayabilirim. Birlikte detaylandırmak ister misin?
