Türkiye’de giderek yaygınlaşan bazı kronik hastalıkların büyük bölümü belirti vermeden ilerliyor. Özellikle diyabet, hipertansiyon ve tiroid hastalıkları gibi sessiz ilerleyen sağlık sorunlarında hastaların neredeyse yarısı tanı almadığı için farkında bile değil. Uzmanlar erken teşhisin hayat kurtardığını vurgularken, “Onlardan biri olabilir misiniz?” sorusunu gündeme taşıyor.
Sessiz Hastalıklar: Belirti Vermeden Tehlike Oluşturuyor
Sağlık Bakanlığı ve Türk Endokrinoloji Derneği’nin verilerine göre, bazı yaygın hastalıklar sinsi seyri nedeniyle yıllarca fark edilmeden ilerliyor.
- En çok rastlanan gizli hastalıklar arasında tip 2 diyabet, hipertansiyon, hipotiroidi ve hiperlipidemi yer alıyor.
- Bu hastalıklar genellikle belirgin ağrı, ateş ya da fiziksel rahatsızlık yaratmadığından, bireylerin önemli bir kısmı tanı almadan yaşıyor.
Toplumda özellikle 40 yaş üstü bireylerin yılda en az bir kez kan tahlili yaptırmaları öneriliyor.
Fark Etmeden Taşıdığınız Belirtiler Olabilir mi?
Birçok kişi bazı belirtileri yaşasa bile, bunları yorgunluk veya strese bağlayarak doktora başvurmuyor. Oysa aşağıdaki durumlar bir hastalığın sessiz sinyalleri olabilir:
– Sık idrara çıkma ve ağız kuruluğu
– Sürekli yorgunluk hali ve halsizlik
– Göz kararması, baş dönmesi
– Uyku problemleri veya uyandıktan sonra hâlâ yorgun hissetme
– Sebepsiz kilo artışı ya da kaybı
– Soğuğa karşı hassasiyet, cilt kuruluğu
– Hafıza problemleri ve odaklanma güçlüğü
Bu belirtiler, diyabetten tiroid sorunlarına kadar birçok hastalığın habercisi olabilir.
Hangi Hastalıklarda Risk Yüksek?
Fark edilmeden ilerleyen ve toplumda sık rastlanan hastalıklardan bazıları:
– Tip 2 Diyabet: Vaka sayısının %40’ı tanı almadan yaşamını sürdürüyor.
– Hipertansiyon: Hastaların %50’si tansiyonunun yüksek olduğunu fark etmiyor.
– Tiroid bozuklukları (hipotiroidi/hipertiroidi): Özellikle kadınlarda sık görülüyor.
– Kolesterol yüksekliği: Genellikle belirti vermeden damar tıkanıklığına yol açıyor.
– İnsülin direnci ve metabolik sendrom: Kilo problemiyle birlikte artış gösteriyor.
Erken teşhis edilmediğinde bu hastalıklar kalp krizi, inme ve böbrek yetmezliği gibi hayati komplikasyonlara neden olabilir.
Kimler Daha Fazla Risk Altında?
Bazı birey gruplarında bu tür hastalıkların gizli seyretme ihtimali çok daha yüksek:
– Ailesinde diyabet, hipertansiyon veya tiroid hastalığı bulunanlar
– Hareketsiz yaşam tarzına sahip olanlar
– Sağlıksız beslenen ve obezite sorunu yaşayanlar
– 40 yaş ve üzerindeki bireyler
– Kronik stres ve düzensiz uyku sorunu olanlar
Bu grupların düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemesi hayati önem taşıyor.
Uzmanlardan Çağrı: “Kendi Hastalığını Öğrenmeden Yaşama!”
Endokrinoloji ve dahiliye uzmanları, toplumda hastalık bilincinin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor.
- “Yıllarca hiçbir belirti göstermeyen hastalıklar, bir sabah kalp kriziyle kendini gösterebilir.”
- “Yılda bir kez yapılacak kan ve tansiyon ölçümleri, hayat kurtarabilir.”
- “Erken teşhis edilen her hastalık, tedavi başarısını en az iki kat artırır.”
Özellikle kamu hastanelerinde ücretsiz tarama günleri düzenlenmesi önerilirken, vatandaşların aile hekimleri aracılığıyla ilk adımı atması teşvik ediliyor.
Alınabilecek Basit Önlemler
Sessiz ilerleyen hastalıklara karşı bireysel farkındalığı artırmak için şu adımlar öneriliyor:
– Yılda en az bir kez genel kan tahlili ve idrar testi yaptırın.
– Kan şekeri ve tansiyonunuzu düzenli takip edin.
– Ailede genetik hastalık öyküsü varsa, uzman görüşü alın.
– Uyku kalitenizi iyileştirin, stres seviyenizi yönetin.
– Dengeli beslenin ve günlük fiziksel aktiviteye zaman ayırın.
Bu adımlar, olası bir hastalığın erken teşhisi için kritik rol oynuyor.
Hastaların neredeyse yarısının tanı almadan yaşadığı sessiz hastalıklar, hayat kalitesini düşürmenin ötesinde ölümcül riskler de barındırabiliyor. Belki de siz de bu kişilerden birisiniz. Sağlık kontrollerini ihmal etmeyin; farkında olmak, sağlıklı kalmanın ilk adımıdır.
