Türkiye’de sıcak havalarla birlikte artış gösteren kene vakaları, ölümle sonuçlanan olaylara neden oluyor. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 11’e çıktı. Uzmanlar, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan vatandaşları dikkatli olmaları konusunda uyarıyor.
Kenelerle Gelen Sessiz Tehlike: Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)
Türkiye’de bahar ve yaz aylarında artış gösteren kene vakaları, 2025 yılında da ciddi bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor. Özellikle İç Anadolu, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı, ölümcül vakalarla gündeme geliyor. Son verilere göre, keneden kaynaklı ölümlerin sayısı 11’e ulaştı.
Her yıl nisan-eylül ayları arasında artış gösteren bu vakalar, özellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşan kesimi doğrudan etkiliyor. Uzmanlar, erken teşhis ve korunma önlemleri alınmadığı takdirde vaka sayılarının hızla yükselebileceği konusunda uyarıyor.
Keneler Neden Bu Kadar Tehlikeli?
Keneler, özellikle doğada, çalılık, otluk ve hayvan barınaklarında yaygın olarak bulunan küçük parazitlerdir. İnsan ve hayvanların kanını emerek beslenirler ve bu süreçte virüs bulaştırabilirler. KKKA hastalığına neden olan virüs, vücuda girdikten sonra yüksek ateş, kas ağrısı, mide bulantısı, iç ve dış kanamalar gibi belirtilerle kendini gösterir.
Hastalığın ölüm riski oldukça yüksektir. Geç kalınan müdahalelerde ölüm oranı %30’a kadar çıkabilmektedir. Bu nedenle semptomlar görüldüğünde derhal sağlık kuruluşlarına başvurulması hayati önem taşır.
En Fazla Risk Altında Olan Bölgeler
Türkiye’de özellikle şu bölgelerde kene vakalarına sık rastlanmaktadır:
- Tokat, Amasya, Çorum, Sivas, Yozgat gibi Orta Karadeniz şehirleri
- Erzincan, Erzurum ve Bayburt gibi Doğu Anadolu şehirleri
- Kastamonu, Gümüşhane ve Giresun’un iç kesimleri
Bu bölgelerde kırsal yaşamın yaygın olması, vatandaşların hayvanlarla iç içe yaşaması ve açık alanlarda çalışma koşulları, bulaşma riskini artırıyor.
Keneden Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Sağlık otoriteleri ve enfeksiyon uzmanları, vatandaşların keneye karşı alabileceği basit ama etkili önlemleri sürekli hatırlatıyor. Özellikle tarla, orman ve mera gibi açık alanlara çıkanların şu kurallara dikkat etmesi öneriliyor:
- Açık arazilerde açık renkli, uzun kollu ve paçaları kapalı giysiler giyilmeli
- Pantolon paçaları çorapların içine sokulmalı
- Vücudun açıkta kalan bölgeleri kontrol edilmeli
- Eve döndükten sonra tüm vücut kene yönünden detaylı incelenmeli
- Kene tespit edilirse çıplak elle dokunulmamalı, sağlık kuruluşuna başvurulmalı
Kenenin vücuttan uygun şekilde çıkarılmaması durumunda virüsün bulaşma riski artar. Yanlış müdahaleler, kenenin kusmasına ya da parçalanmasına neden olarak virüsün kana karışmasını kolaylaştırabilir.
Keneye Bağlı Ölümcül Vakaların Artış Nedenleri
Uzmanlara göre ölümlerin artışında birkaç temel sebep bulunuyor:
- Kırsalda yaşayan bireylerin koruyucu tedbirleri yeterince uygulamaması
- Kene temasının fark edilmemesi veya hafife alınması
- Semptomlar başladıktan sonra geç başvuru yapılması
- Halk arasında yanlış çıkarma yöntemlerinin kullanılması
- Tarım ve hayvancılıkla uğraşan vatandaşların bilgilendirilmemesi
Bunların yanı sıra, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi faktörler de kene popülasyonunu artırarak hastalığın yayılım hızını yükseltiyor. Artan sıcaklık ve nem oranı, kenelerin daha uzun süre aktif kalmasına neden oluyor.
Sağlık Bakanlığı’ndan Uyarılar ve Çalışmalar
Sağlık Bakanlığı, keneye bağlı ölümlerin artmasıyla birlikte özellikle riskli bölgelerde bilgilendirme kampanyaları başlattı. Ayrıca yerel yönetimlerle iş birliği içinde kırsal alanlarda tarama çalışmaları ve halk eğitimleri düzenleniyor.
Bazı belediyeler, kenelerin yaygın olduğu bölgelere biyolojik mücadele ve ilaçlama programları uygularken, veteriner hizmetleri aracılığıyla hayvan barınaklarında da koruyucu önlemler alınıyor.
Bakanlık ayrıca vatandaşların şüpheli kene temaslarında mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalarını ve evde müdahale etmemelerini özellikle vurguluyor.
Bilinçli Toplum, Azalan Risk
Kene vakalarının önlenebilir olduğuna dikkat çeken uzmanlar, en etkili yöntemin toplumsal bilinç olduğunu belirtiyor. Erken farkındalık, doğru bilgiye erişim ve tedbirlere uyum ile KKKA kaynaklı ölümlerin önüne geçmek mümkün.
Yaz aylarının başlamasıyla birlikte kırsal alanlarda yaşayan ya da bu bölgeleri ziyaret eden herkesin dikkatli olması ve riskli temaslardan kaçınması gerekiyor. Gerek bireysel tedbirlerle gerekse devletin bilinçlendirme kampanyalarıyla bu ölümcül tablonun önüne geçmek, ancak toplu çabayla mümkün olabilir.
